The bronze objects attributed to the Noua-Sabatinovka cultural assemblage come largely from hoards or are stray finds, very rarely being found in settlements. Over 70 bronze pieces discovered in settlements or by chance (except for those in hoards) are stored in the National Museum of History of Moldova. The present paper introduces this collection of objects, as well as the chemical analysis of the metal alloy, which will elucidate some aspects related to the spread of metals in the settlements of Noua-Sabatinovka in the western part of this cultural community. The distribution by categories of the pieces discovered in the settlements, places the tools on the first position (30 units), followed by ornaments (25 units) and weapons (3 units). Except for uncleaned objects, the least impurities (Sn: 0.5-1.2%; Pb: 0.35-1.2%) were found on a piece of wire, pins, a Rollenadel type pin and bracelet and most impurities (Sn: 13-16%; Pb: 5.3-5.6%) were found on awls, knives and pins with ring heads. At the same time, the average values of tin are almost the same for tools and adornments and amount to about 7%; the values of lead, arsenic and antimony being visibly higher for tools (especially knives). The awls are among the tools in whose composition the tin can amount to 10-11%, the average values of this metal being lower in the case of pins and knives. In the category of ornaments, the tin content of the alloy is usually below average, although there are samples with a tin content of 8-13%. We mention that most of the bronze objects discovered in the Noua-Sabatinovka settlements are of western origin, analogous to those in Transylvania, but there are also items of Eastern origin – from the Dnieper region, such as daggers.

Obiectele din bronz atribuite complexului cultural Noua-Sabatinovka, provin în mare parte, din depozite sau descoperiri întâmplătoare, foarte rar fiind depistate în așezări. În colecțiile Muzeului Național de Istorie a Moldovei se păstrează peste 70 de piese din bronz descoperite în așezări sau întâmplător (cu excepția celor din depozite). Lucrarea de față vine să prezinte acest lot de obiecte și rezultatele analizei chimice a metalului din care au fost confecționate, ceea ce va permite elucidarea unor aspecte ce țin de răspândirea metalului în așezările Noua-Sabatinovka din arealul vestic al acestui complex cultural. Repartizarea pe categorii a pieselor descoperite în așezări poziționează pe primul loc uneltele (30 unități), urmate de podoabe (25 unități) și arme (3 unități). Cu excepția obiectelor necurățate, cele mai puține impurități (Sn: 0,5-1,2%; Pb: 0,35-1,2%), au fost fixate pentru un fragment de sârmă, ace simple, un ac de tip Rollenadel și o brățară, iar cele mai multe impurități (Sn: 13-16%; Pb: 5,3-5,6%) pentru împungătoare, cuțite și ace cu capătul inelar. În același timp, valorile medii ale staniului sunt aproape aceleași pentru unelte și bijuterii și se ridică la aproximativ 7%, conținutul de plumb, arsenic și antimoniu fiind vizibil mai mare pentru unelte (în special cuțite). Printre acestea se evidențiază împungătoarele în compoziția cărora staniul poate fi de 10-11%, conținutul mediu al acestui metal fiind mai mic în cazul acelor și cuțitelor. La categoria podoabe, conținutul staniului în aliaj este, de regulă sub medie, deși există mostre cu un conținut de staniu de 8-13%. Menționăm că, majoritatea obiectelor din bronz descoperite în așezările Noua-Sabatinovka sunt de origine vestică, analogice celor din Transilvania, dar sunt prezente și piese de proveniență estică, ca de exemplu, pumnalele din regiunea Niprului.

Бронзовые изделия культурного комплекса Ноуа-Сабатиновка-Кослоджень, в основном, происходят из кладов или являются случайными находками, при этом, очень редки на поселениях. Зачастую они представлены булавками, шильями, долотами, иногда украшениями, ножами, кинжалами или кельтами. В фондах Национального музея истории Молдовы хранятся более 70 подобных предметов, часть из которых была опубликована ранее. В задачи данной работы входит обзор этой коллекции, а также публикация результатов анализа химического состава, что позволит уточнить некоторые детали распространения металла на поселениях культур Ноуа-Сабатиновка в западной части ареала культурного комплекса Ноуа-Сабатиновка-Кослдожень. Исходя из распределения анализируемых объектов по категориям, можно отметить, что орудия труда наиболее многочисленны (30 экз.). За ними следуют украшения (25 экз.) и предметы вооружения (3 экз.). Эти металлические предметы, которые очень редко встречаются в закрытых комплексах, в большинстве случаев происходят из культурного слоя поселений. За исключением неочищенных предметов, наименьшее содержание примесей (Sn: 0,5-1,2%; Pb: 0,35-1,2%) зафиксировано для фрагмента проволоки, булавки типа Rollenadel, фрагмента браслета (?), иглы; самые высокие (Sn: 13-16%; Pb: 5,3-5,6%) – для проколок, булавок с кольцевыми окончаниями и ножа. При этом средние значения олова почти одинаковы для инструментов и украшений и составляют около 7%, тогда как содержание свинца, мышьяка и сурьмы заметно выше для орудий труда (особенно ножей). Среди орудий труда выделяются проколки, в составе их сплава олово может достигать 10-11%, при этом среднее содержание олова в иглах и ножах заметно ниже. В группе украшений содержание олова в сплаве булавок обычно ниже среднего, хотя встречаются образцы со значением олова 8-13%. Следует отметить, что большая часть бронзовых изделий, обнаруженных на поселениях Ноуа-Сабатиновка, имеет западное происхождение, аналогичное изделиям из Трансильвании, но есть и предметы восточного происхождения, например, кинжалы – из Поднепровья.